III Ekonomsko i socijalno uređenje

Član 55.

Ekonomsko i socijalno uređenje zasniva se na slobodnom privređivanju svim oblicima svojine na jedinstvenom tržištu robe, rada i kapitala; na samostalnosti preduzeća i svih drugih oblika organizovanja; na upravljanju i prisvajanju po osnovu svojine i rada; kao i na pravu zaposlenih i pravu drugih građana na socijalnu sigurnost.
Država, merama razvojne, ekonomske i socijalne politike, pod jednakim uslovima, podstiče povećanje ekonomskog i socijalnog blagostanja građana.

Član 56.

Jamče se društvena, državna, privatna i zadružna svojina i drugi oblici svojine.
Svi oblici svojine imaju jednaku pravnu zaštitu.
Strano lice može sticati pravo svojine pod uslovima utvrđenim Zakonom.

Član 57.

Privredne i druge delatnosti obavljaju se slobodno i pod jednakim uslovima, u skladu sa Ustavom i zakonom.
Jamči se pravo stranom licu da obavlja privrednu ili drugu delatnost i prava po osnovu ulaganja i poslovanja, pod uslovima koji su zakonom utvrđeni za domaća lica.

Član 58.

Svojina i rad su osnove upravljanja i učešća u odlučivanju.
Zaposleni upravljaju u društvenom preduzeću i učestvuju u upravljanju u drugim vrstama preduzeća i drugim organizacijama u kojima rade, odnosno u koje ulažu sredstva, u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom.

Član 59.

Svojinska prava i obaveze na sredstvima u društvenoj i državnoj svojini i uslovi pod kojima se ta sredstva mogu pretvarati u druge oblike svojine uređuju se zakonom.
Sredstva iz društvene i državne svojine otuđuju se po tržišnim uslovima, u skladu sa zakonom.

Član 60.

Prirodna bogatstva i dobra u opštoj upotrebi, kao dobra od opšteg interesa, i gradsko građevinsko zemljište u državnoj su ili društvenoj svojini.
Pojedina dobra u opštoj upotrebi mogu biti i u privatnoj svojini, pod uslovima utvrđenim zakonom.
Na dobrima od opšteg interesa i na gradskom građevinskom zemljištu može se, pod uslovima utvrđenim zakonom, steći pravo korišćenja.
Svojina na stvari od posebnog kulturnog, naučnog, umetničkog ili istorijskog značaja ili od značaja za zaštitu prirode može se ograničiti, na osnovu zakona, uz naknadu, ako to zahteva opšti interes.
Zaštita, korišćenje, unapređivanje i upravljanje dobrima od opšteg interesa ostvaruju se pod uslovima i na način utvrđen zakonom.
Zakonom se uređuje plaćanje naknade za korišćenje dobara od opšteg interesa i gradskog građevinskog zemljišta.

Član 61.

Građaninu se jamči svojina na poljoprivredno zemljište i na druge nepokretne i pokretne stvari, a na šume i šumsko zemljište u zakonom utvrđenim granicama.

Član 62.

Fizička i pravna lica ostvaruju svojinska prava na nepokretnosti prema njenoj prirodi i nameni, u skladu sa zakonom.

Član 63.

Nepokretnosti se mogu, uz pravičnu naknadu koja ne može biti niža od tržišne cene, eksproprisati ili se svojina na njima može ograničiti, ako to zahteva opšti interes utvrđen na osnovu Zakona.

Član 64.

Slobodni su razmena robe i usluga i kretanje kapitala i radnika.
Preduzeće i druga organizacija slobodno se organizuju, samostalni su u obavljanju delatnosti, povezivanju i udruživanju, imaju isti položaj u pogledu opštih uslova privređivanja i pravne zaštite i za svoje obaveze u pravnom prometu odgovaraju sredstvima kojima raspolažu.
Protivustavan je svaki akt i svaka radnja kojima se stvara ili podstiče monopolski položaj, odnosno na drugi način ograničava tržište.

Član 65.

Zakonom se utvrđuju uslovi i način obavljanja delatnosti, odnosno poslova za koje se obrazuju javne službe.

Član 66.
Preduzeće i druga organizacija mogu obavljati delatnost i ulagati sredstva u inostranstvu pod uslovima utvrđenim zakonom.

Član 67.

Za vreme neposredne ratne opasnosti, ratnog stanja ili elementarnih nepogoda većih razmera, zakonom se može ograničiti raspolaganje ili utvrditi poseban način korišćenja dela sredstava pravnih i fizičkih lica, dok takvo stanje traje.

Član 68.

Sredstva za ostvarivanje Ustavom zajemčenih prava građana i zakonom utvrđenog opšteg interesa u oblastima zdravstvene zaštite, socijalne zaštite, boračke i invalidske zaštite, društvene brige o deci i drugih oblika socijalne sigurnosti, obrazovanja, nauke, kulture, fizičke kulture, kao i drugim oblastima koje su utvrđene zakonom, obezbeđuju se u buxetu Republike Srbije.
Sredstva za ostvarivanje prava po osnovu obaveznog socijalnog osiguranja i za slučaj privremene nezaposlenosti obezbeđuju zaposleni, drugi osiguranici i poslodavci, preko organizacije kojom upravljaju osiguranici i korisnici, u skladu sa Zakonom.

Član 69.

Republika Srbija, autonomna pokrajina, grad Beograd i opština imaju buxete u kojima se iskazuju svi njihovi prihodi i rashodi.
Sredstva buxeta obezbeđuju se iz poreza i drugih zakonom utvrđenih prihoda.
Obaveza plaćanja poreza i drugih dažbina utvrđuje se prema ekonomskoj snazi obveznika.
Zakon, drugi propis ili opšti akt kojim se stvaraju obaveze za buxet ne može se doneti ako prethodno organ koji donosi odgovarajući propis, odnosno akt ne utvrdi da su za izvršavanje tih obaveza obezbeđena sredstva.